Historia legendy Jeepa

Legenda Jeepa rozpoczęła się w 1941, gdy pierwsze Willysy zaczęły opuszczać bramę fabryki i ruszać na front. Potem pojawiły się kolejne legendarne modele amerykańskiego producenta, wyznaczające nowe trendy, będące wzorem dla innych.

Willys na wojnę

27 maja 1940 roku Komitet Zaopatrzenia Technicznego Armii ogłosił konkurs na lekki pojazd spełniający następujące warunki: napęd czterech kół, maksymalna masa własna ? 590 kg, nośność użyteczna ? 272 kg oraz maksymalny rozstaw osi ? 80 cali. Ważny był przy tym określony krótki termin przedstawienia projektu. 22 lipca 1940 roku zaprezentowano dwie oferty: American Bantam Co. i Willis-Overland. 23 września Bantam dostarczył pierwsze auto, następnie pojawiła się seria kolejnych siedemdziesięciu egzemplarzy. Projekt oparty na częściach i podzespołach Austina zaprezentował główny inżynier, Karl Probst. Konstrukcja nie została jednak zaakceptowana. Po testach uznano, że pojazd jest zbyt słaby konstrukcyjnie, dlatego graniczną wagę podniesiono do 978,5 kg. W listopadzie firma Willys-Overland zaprezentowała pojazd o nazwie Quad z silnikiem 442 o mocy 54 KM.

W tym samym czasie Ford zgłosił autorski projekt ? Pygmy modelowo podobny do rozwiązań Bantama i Willysa, jednak z własnym silnikiem ciągnikowym (Ford NNA o mocy 42 KM). W rezultacie wszystkie trzy firmy otrzymały kontrakty na produkcję tysiąca pięciuset pojazdów. Tak powstały modele przedprodukcyjne: Willys MA i Ford GP.

23 lipca 1941 amerykańska armia podpisała kontrakt na produkcję Willysa z uwzględnieniem poprawek Bantama i Forda. Zamówienie dotyczące 16 tysięcy egzemplarzy miało być zrealizowane zarówno przez Willysa, jak i Forda. W ten sposób powstały pierwsze modele produkcyjne: Willys MB i Ford GPW. W tym momencie rozpoczęła się też historia Jeepa.

Pierwszy cywilny Willys

Po II wojnie światowej amerykańscy żołnierze bardzo chętnie, już w cywilu, zasiadali za kierownicą prostego i niedrogiego Willysa. Już pod koniec 1943 roku pojawiły się propozycje wykorzystania cywilnego Willysa. Powstały pierwsze prototypy CJ1, a firma Willys-Overland aplikowała do nazwy Jeep. W kolejnym roku pierwszy cywilny pojazd amerykańskiej marki (CJ2) zjechał z taśm produkcyjnych i otrzymał przydomek Agrijeep. W połowie roku 1945 Ford stracił prawa licencyjne na produkcję swojego GPW, jednak Willys nie odpuszczał i zdecydował się na zmodernizowanie silnika (ten uzyskał większą moc ? 60 KM). Do roku 1949 wyprodukowano 214 000 egzemplarzy ? sukces firmy był ogromny.

Pierwszym etapem był Willys. Zaprojektowany i wykonany dla potrzeb armii amerykańskiej, znakomicie sprawdził się podczas II wojny światowej, powracający żołnierze chętnie nabywali używane pojazdy z demobilu. Dlatego nie dziwi fakt, że firma widząc zainteresowanie klientów, zaraz po wojnie uruchomiła produkcję cywilnego modelu CJ-2A. Od wersji militarnej różniły go większe reflektory, siedmioszczelinowy grill oraz umiejscowienie koła zapasowego, które z tylnej klapy przeszło na bok pojazdu. CJ-2A był produkowany tylko przez cztery lata, gdyż w 1948 roku zastąpił go CJ- 3A. Do popularyzacji Willysa przyczyniły się liczne auta licencyjne, między innymi produkowany po wojnie we Francji Hotchkiss.

Jeep Wagon i Jeepstery

W 1946 roku pojawił się pierwszy model z zamkniętym, siedmioosobowym nadwoziem o rozstawie osi wynoszącym 104 cale. Było to znakomite posunięcie marki, co oczywiście miało odzwierciedlenie w dobrych wynikach sprzedaży. W ofercie producenta znalazł się pasażerski model Station Wagon oraz użytkowy wariant Utility Wagon. Ponad to klienci mogli zdecydować się na przeszklony Panel Wagon.

Na jego bazie w 1947 roku zaproponowano pierwszego pickupa marki, a rok później sportowy kabriolet Willys Jeepster. Model Wagon był produkowany aż do 1965 roku, kiedy to został całkowicie zastąpiony przez Wagoneera.

W miedzyczasie, w 1949 roku, nastąpiły duże zmiany w postaci nowego, sześciocylindrowego silnika Super Hurricane o pojemności 3,6 l i mocy 115 KM oraz napędu na cztery koła dla Wagona.

Willys, widząc potencjał Jeepa jako pojazdu użytkowego, nie odpuszczał. W 1951 roku na bazie CJ-3 powstał model Farm Jeep wyposażony w dodatkowe wyjście mocy. W kolejnym roku oferta został poszerzona o nowy silnik Huricane bazujący na nieśmiertelnym Go-Devil. A w roku w 1956 pojawił się pierwszy pojazd z otwartą zabudową, w którym przednia oś znajdowała się na wysokości siedzenia kierowcy ? stąd nazwa Forward Control i oznaczenie FC-150 przy krótkim rozstawie osi i FC-170 przy rozstawie zwiększonym. W roku 1961 zadebiutował dostawczy model Fleetvan Jeep FJ-3, który w kolejnych odsłonach był oferowany przez wiele lat.

Militarny M38 A1

W latach powojennych powstał prototyp pojazdu wojskowego ? X98. Wiemy o nim jednak niewiele: dysponował rozstawem osi wynoszącym 81 cali, posiadał silnik Hurricane oraz okrągłą maskę przednią i płaskie przednie błotniki, a jego tył był zbliżony do tego w modelu CJ-2A.

W 1950 roku powstał kolejny pojazd ? brakujące ogniwo pomiędzy kolejnymi modelami. Mowa tu o CJ-4, który w oryginale nie przetrwał do naszych czasów. Jak podają zachowane dokumenty, powstało kilka modeli cywilnych (X151) i wojskowych (CJ-4M). Wybuch wojny koreańskiej przyspieszył pracę oraz sprawił, że po nieznacznych zmianach już w 1951 roku do produkcji wdrożono nowy pojazd. Oznaczenie MD z okresu projektowego zostało zastąpione M38 A1, tym samym wyróżniając nowy model od poprzednika M38 (pojazdu bliźniaczego do CJ-3B). Po wojnie koreańskiej zakończonej rozejmem w 1953 roku znów powtórzyła się sytuacja podobna do tej z II wojny światowej. Koniec płynących od armii zamówień na model M38 A1 wymusił przejście do cywila.

CJ-ty

W 1950 roku oficjalnie zarejestrowano znak towarowy Jeepa, trzy lata później, 28 kwietnia Kaiser-Frazer przejął firmę Willys-Overland. 11 października 1954 roku po raz pierwszy został pokazany CJ-5 bazujący ma wojskowej wersji M38A1, jednak jego rama została nieznacznie zmodyfikowana, a rozstaw osi wynosił 81 cali. Nowy CJ-5 od wcześniejszych modeli Jeepa wyróżniał się doskonałymi proporcjami i nietuzinkową stylizacją. Początkowo na wyposażeniu CJ-5 znalazł się czterocylindrowy Hurricane o pojemności 2199 cm3 i mocy 72 KM współpracujący z trzybiegową skrzynią manualną Warner T90 i reduktorem dwubiegowym Spicer Dana 18. Sztywne mosty były prowadzone nad resorami piórowymi, z przodu montowano Dana 25, a z tyłu Dana 44. W 1955 roku pojawiła się wersja z większym o 20 cali rozstawem osi (model CJ-6). W latach sześćdziesiątych (1961-69) pojawił się silnik diesla ? górnozaworowy Perkins o pojemności 3150 cm3 i mocy 62 KM przy 3 000 obr/min. W 1966 roku wprowadzono pierwszą jednostkę sześciocylindrową o mocy 160 KM i pojemności 3680 cm3. Był to silnik pochodzący od Buicka i nazywany Dauntless. W ciągu 16 lat rządów Kaisera w 30 krajach powstały zakłady produkcyjne, a pojazdy marki Jeep były sprzedawane w ponad 150 państwach.

Lata 70.: nowy właściciel AMC i CJ-ty

American Motors Corporation na początku 1970 roku przejął firmę Kaiser Jeep, rozpoczynając kolejny etap historii. Pojawiły się wtedy nowe silniki, zrezygnowano z Hurricane’a i Dauntless’a V6, a w miejsce rzędowej czwórki pojawiła się rzędowa szóstka AMC 232 o pojemności 3800 cm3 i mocy 100 KM. Oprócz tego do oferty dołączył też silnik pracujący w układzie V8 AMC 304 o pojemności 4980 cm3 i mocy 150 KM, który zastąpił V6 Dauntless. Dłuższe jednostki wymusiły wydłużenie komory silnika, co na zewnątrz uwidoczniło się dłuższą maską ? optymalną dla wielbicieli marki. W CJ-5 powiększono tym samym rozstaw osi (do 84 cali).

W 1976 roku pojawił się nowy model CJ-7 ? większy niż CJ-5 i z innym kształtem drzwi. Po raz pierwszy w CJ-7 zaoferowano twardy dach z tworzyw sztucznych i stalowe, pełne drzwi. W 1981 roku wprowadzono model CJ-8 z dłuższym rozstawem osi.

Wagoneer ? pierwszy na świecie SUV

Kiedy w ofercie amerykańskiej firmy figurowały już modele użytkowe i rekreacyjne, Jeep zdecydował się na na wprowadzenie pierwszego SUV-a ? SJ Wagoneer (1962 r.). Pojazd stylizacją frontu przypominał model Wagon, jednak jego wymiary były znacznie większe. Dodatkowo SUV był bardziej dostojny i znakomicie wyposażony. Co ciekawe, Jeep Wagoneer do 1965 roku był dostępny w opcji z niezależnym zawieszeniem, które jednak nie cieszyło się dużym zainteresowaniem, dlatego też zostało wycofane.

Pojazd debiutował z silnik Tornado z górnym wałkiem rozrządu. 3,8-litrowa jednostka osiągała 140 KM mocy. W 1965 roku pojawił się pierwszy silnik V8 Vigilante o pojemności 5,4 l. Dodatkowo w tym czasie najlepiej wyposażone modele Jeepa SJ otrzymały przydomek Super Wagoneer. W 1966 roku pojawił się nowocześniejszy silnik Buicka ? V6 Dauntless o pojemności 3,7 l, a wraz z nim nastąpiło odświeżenie modeli.

Równolegle do Wagoneera na tej samej bazie powstawał Gladiator ? pickup o różnych rozstawach osi (do połowy 1965 roku J200, później J2000 ? krótki rozstaw osi; do połowy 1967 roku J300, później J3000 i J4000 ? długi rozstaw osi).

Od 1967 roku na bazie Gladiatora powstawały warianty wojskowe o oznaczeniach: M715 (pickup) oraz M725 (sanitarka). Jeep Wagoneer, a od 1984 roku Grand Wagoneer, był produkowany aż do 1991 roku.

Cherokee

W 1974 roku jako poszerzenie oferty produktowej pojawił się tańszy Cherokee Chief. Równocześnie w sprzedaży bazujące na tej samej platformie SJ były dwa modele Wagoneer i Cherokee. Nowy pojazd miał być propozycją nieco tańszą od rodzinnego Wagoneera. Wraz z pojawieniem się w 1976 roku dużego silnika V8 o pojemności 6,6 l sprzedaż została skierowana w stronę młodych kierowców.

W 1980 roku nastąpiła zmiana udziałów w AMC ? pakiet przejął Renault. Trzy lata później zakończono produkcję modelu Cherokee SJ, by w kolejnym roku wprowadzić nowego i nowoczesnego Jeep Cherokee XJ, który był pierwszym pojazdem terenowym o konstrukcji samonośnej. W szczególności 4-litrowy silnik dostępny od 1987 roku ugruntował pozycję tego modelu.

Czas Chryslera i Daimlera

W 1987 roku Chrysler odkupił markę Jeep od AMC, tworząc duży koncern motoryzacyjny. Na ten czas przypadła premiera Wranglera YJ, który zastapił CJ-ta. Model posadowiony na lżejszej ramie zasadniczo nie różnił się od CJ-a jego znakiem rozpoznawczym były prostokątne światła. Początkowo pojazd dysponował silnikiem o pojemności 4,2 l lub 2,5 l. W późniejszym okresie wprowadzono 4-litrowy silnik. W 1991 roku zadebiutował Wrangler YJ Renegade ze zmodernizowanym nadwoziem.

Kolejny rok był dla marki przełomowy. W ofercie pojawił się flagowy model ? Grand Cherokee ZJ z 5,2-litrową jednostką V8, który zastapił Grand Wagoneera. W 1997 zaprezentowano nowego II generacji Wranglera TJ, pojazd, choć gabarytami był zbliżony do poprzednika, stanowił całkowicie nowy produkt. Między innymi resory zastapione zostały nowocześniejszym zawieszeniem ze sprężynami, pojawiły się bardziej przyjazne rozwiązania wnetrza, tym samym stał się bardziej komfortowy. W 1998 doszło do połączenia Daimler-Benz z Chryslerem, co zaowocowało powstaniem nowej grupy ? DaimlerChrysler. Wśród produkowanych marek oczywiście znalazł się Jeep. W ostatnim roku produkcji do modelu Grand Cherokee ZJ wprowadzono 5,9-litrowy silnik V8.

Nowy wiek

Jeszcze pod koniec stulecia do sprzedaży wprowadzono nowy model Grand Cherokee WJ, a wraz z nim silnik V8 o pojemności 4,7 l. W kolejnych latach nastąpiło wyraźne przyśpieszenie, w ofercie znalazło się kilka nowych modeli. W 2001 roku po wielu latach nastąpił koniec produkcji Jeepa Cherokee XJ, rok później zastapił go nowy modelu Jeep Liberty KJ (oferowany w Europie pod nazwą Cherokee). Rok później pojawił się zmodernizowany Jeep Wrangler TJ w zmocnionej specyfikacji Rubicon ze wzmocnionymi zespołami napędowymi. W 2004 zaoferowano długa wersja Wranglera Unlimited LJ. Rok 2005 zaowocował debiutem nowego modelu Grand Cherokee WK(WG), wraz z nim pojawił się silnik V8 HEMI 5,7l. W kolejnym roku zaproponowano bazującego na podzespołach Granda nowy model wcześniej nie oferowany siedmiomiejscowy Jeep Commander XK, w 2007 w ofercie pojawił się Jeep Grand Cherokee w wersji usportowionej SRT-8. W tym samym rok pokazano następną generacją Wranglera model JK. W salonach był oferowany w wersji krótkiej dwudrzwiowej oraz w wersji długiej czterodrzwiowej. W 2007 roku odbyła się też premiera całkowicie nowych modeli Jeepa Compassa i Patriota.

Kryzys i zmiany właścicielskie

Lata kryzysu nie ominęły koncernu, do którego należała marka Jeep. Konieczne okazały się zmiany właścicielskie i modernizacja poszczególnych modeli. Początkowo dokonał się podział grupy DaimlerChrysler, w efekcie czego powstał samodzielny podmiot Chrysler LLC. W kolejnych latach po licznych przekształceniach zaczęła funkcjonować grupa FCA będąca połączeniem siły Fiata i Chryslera, oczywiście z Jeepem jako marką wiodącą. Takie przeobrażenia szybko zaowocowały poważną ofertą produktową. W roku 2011 do produkcji wszedł nowy model ? Grand Cherokee WK2, który odniósł ogromny sukces. W 2014 zadebiutował odmieniony Jeep Cherokee, który wrócił już do jednolitej nazwy na całym świecie. W 2015 roku miała miejsce premiera najmniejszego modelu amerykańskiej marki ? Jeepa Renegade, który produkowany w kilku miejscach świata między innymi w Europie koło Neapolu odniósł ogromy sukces. W 2016 roku zaprezentowano nowego Jeepa Compassa bazującego na platformie Renegade który zastąpił I generację Compassa i Patriota. W roku 2017 zaprezentowano długo oczekiwanego najnowszego Jeepa Wranglera JL.