Jeep CJ-5 (1954-1983) – historia i opis modelu

Jeep CJ-5

 

CJ-5 to najbardziej popularny i bodaj najdłużej produkowany model Jeepa jaki trafił do sprzedaży. Jego wyjątkowość polega na ponadczasowym wyglądzie, który został zaakceptowany i przypadł do gustu wielu nabywcom przez kolejne prawie 30 lat. Jeep ten był owocem pracy kolejnych właścicieli marki, Willysa, późniejszych modernizacji Kaisera oraz AMC.  

Jeep CJ-5
Jeep CJ-5

Rys Historyczny 

Pierwsze Jeepy CJ-5 pojawiły się w roku 1954, ale aby dobrze zrozumieć historię tego samochodu i jego ogromny sukces musimy cofnąć się do lat powojennych. W 1945 roku, zaraz po II wojnie światowej, firma Willys po niewielkich modernizacjach zmianach wprowadziła do sprzedaży cywilną wersję Jeepa ?  CJ-2A. Od modelu militarnego odróżniały go większe reflektory oraz umiejscowienie koła zapasowego, które z tylnej klapy przeszło na bok pojazdu. W powojennej Ameryce ze stosunkowo niewielką siecią dróg, Willys jako samochód wielozadaniowy wpasował się znakomicie. Był reklamowany jako pojazd rolniczy, użytkowy, biznesowy i dla indywidualnego odbiorcy. Oferta szybko nakreśliła grupę odbiorców. 

Jeep CJ-5
Jeep CJ-5

CJ-2A  był produkowany przez cztery lata (co jak na modele Jeepa to bardzo krótki okres), w 1948 roku zastąpił go CJ- 3A. Na początku lat pięćdziesiątych Willys był na trzecim miejscu pod względem ilości produkowanych i sprzedawanych samochodów w Stanach Zjednoczonych. Tymczasem w 1953 roku firma Willys – Overland została kupiona przez Henryego  J. Kaisera za niebagatelną kwotę 60 milionów dolarów. Tym samym ruszyła z mocnym wejściem era Kaiser Company. 

Pierwszy był militarny M38 A1

Już w roku 1949 powstał prototyp pojazdu wojskowego X98. Niewiele o nim wiadomo, ale z szczątkowych informacji można wywnioskować, iż tył pojazdu zbliżony był do modelu CJ-2A, dysponował on rozstawem osi 81?, posiadał silnik ?Hurricane?, nową przednią okrągłą maskę, ale jeszcze płaskie przednie błotniki. W kolejnym roku powstał prototyp, który był tajemniczym brakującym ogniwem pomiędzy kolejnymi modelami CJ-4. Jak podają zachowane dokumenty powstało kilka modeli cywilnych CJ-4 (X151) i kilka wojskowych CJ-4M.

Jeep CJ-5
Jeep M-38 A1 1955

Wybuch wojny koreańskiej przyspieszył prace oraz sprawił, że po nieznacznych zmianach wdrożono do produkcji pojazd militarny. Oznaczenie projektowe MD zastąpiło M38 A1, wyróżniając go od poprzednika M38 czyli pojazdu bliźniaczego do CJ-3B. Wojna Koreańska zakończona rozejmem w 1953 roku, spowodowała koniec ogromnych zamówień na model M38 A1. Produkowany od 1951 roku na potrzeby armii amerykańskiej walczącej w Korei model przyszedł do cywila.

Debiut CJ-5

Model CJ-5 po raz pierwszy zjechał z taśmy produkcyjnej w 1954 r., a zaprezentowany został 11 października jako pojazd na rok modelowy 1955, z ceną poniżej 1500 dolarów. I tak rozpoczęła się  historia CJ-5. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej model bazował na podwoziu M38A1, jednak jego rama została nieznacznie zmodyfikowana, rozstaw osi wynosił 81?. Długość pojazdu miała 135? jak podają jedne źródła lub 138?, jak podają drugie. Nowy CJ-5 od wcześniejszych modeli Jeepa wyróżniał się doskonałymi proporcjami i nietuzinkową stylizacją.

Jeep CJ-5
Jeep CJ-5

Był większy od równocześnie zmodernizowanego i produkowanego modelu CJ-3B. Najistotniejsze różnice to niedzielona przednia szyba nadwozia, koło zapasowe na prawym tylnym błotniku, a tylna klapa była bliźniaczo podobna do modeli CJ-2 i CJ-3. Zmiany zaszły też we wnętrzu. CJ-5 otrzymał lepsze pokrycie siedzeń i wygodniejsze fotele, tylna ławka była demontowana tworząc dodatkowo przestrzeń ładunkową. Instalacja elektryczna również została przeprojektowana, w miejsce 24V rozwiązania zastosowano 6V.

1955 Jeep CJ-5
1955 Jeep CJ-5

Początkowo na wyposażeniu CJ-5 był czterocylindrowy Hurricane o pojemności 2199 cm3 i mocy 72 KM, współpracujący z trzybiegową skrzynią manualną Warner T90 i reduktorem dwubiegowym Spicer Dana 18. Sztywne mosty zawieszone były na resorach piórowych, z przodu montowano Dana 25, a z tyłu Dana 44. Koła stanowiły stalowe felgi 15? z oponami o rozmiarze 6,85 oraz 16? z oponami o rozmiarze 6,00. W pierwszych modelach występowały hamulce bębnowe, oczywiście trudno było marzyć o wspomaganiu, podobnie jak i w układzie kierowniczym.  

Pierwsze zmiany lat 60.

Pierwsze zmiany pojawiły się dopiero na początku lat sześćdziesiątych, a wraz z nimi silnik diesla. Montowana w latach 1961-69 jednostka to czterocylindrowy górnozaworowy Perkins, o pojemności 3 150 cm3, mocy 62 KM przy 3000 obr/min. 

W latach 1961-63 produkowana była bogata, elegancka wersja Jeepa – Tuxedo Park, z pakietami wyposażenia I,II,III, a potem też Tuxedo Park Mark IV (1964-1969). Czwórka wyróżniała się znacznie bogatszym wykończeniem ?  chromowanymi zderzakami, lusterkami, kołpakami kół oraz białym nadwoziem. W 1964 zmianom uległo wnętrze pojazdu, pojawiła się zmodernizowana przestrzeń bagażowa i kierunkowskazy, przekonstruowano ramę bagażnika oraz przetłoczenia blacharskie. W 1965 roku na zamówienie dostępne były kubełkowe fotele (od 1966 roku przy konfiguracji z silnikiem V6 były one w standardowym wyposażeniu). Tuxedo Park Mark IV nie cieszył się zbytnią popularnością, nabywców znalazło jedynie 7 394 klientów. 

Jeep CJ-5 1966
Jeep CJ-5 1966

W 1966 roku pojawił się* pierwszy silnik sześciocylindrowy o dużej mocy 160 KM, pojemności 3 680 cm3 . Pochodząca od Buicka jednostka ochrzczona została ?Dauntless? – ?nieustraszony?, od nazwy bombowca zwiadowczego. Wraz z nowym silnikiem pojawiły się też mocniejsze rozwiązania napędowe ?  skrzynia trzybiegowa Dana T86, a potem wzmocniona T14 i czterobiegowa T98.  W 1969 roku z okazji piętnastolecia modelu wprowadzono do sprzedaży Limited Edition 462. 

W ciągu 16 lat rządów Kaisera, powstały zakłady produkcyjne w 30 krajach, a pojazdy Jeep były sprzedawane w ponad 150 krajach.

Lata 70. –  nowy właściciel

Na  początku 1970 roku firmę Kaiser przejął American Motors Corporation, rozpoczynając nowy etap w historii Jeepa. Dziś zapewne mówilibyśmy o nowej generacji CJ-5, gdyż przygotowany w 1971 roku i zaprezentowany jako model 1972 Jeep był w zasadzie całkowicie nowym pojazdem. Nowy właściciel wprowadził nowe silniki, zrezygnowano z ?Hurricane’a? i ?Dauntless? V6. W miejsce rzędowej czwórki pojawiła się rzędowa szóstka  AMC 232 o pojemności 3 800 cm3  i mocy 100 KM. Jednostka ta cechowała się doskonałą pracą przy niskich obrotach, czyli znakomicie nadawała się do pojazdu terenowego. Opcjonalnie od 1972 roku oferowano silniki o zwiększonym, dłuższym skoku tłoka – AMC 258, pojemności 4 230 cm3  i mocy 112 KM. Dla tych, dla których i to było mało, zaoferowano pierwszy w tym modelu silnik V8 AMC 304, o pojemności 4 980 cm3 i mocy 150 KM. Zastąpił on V6 ?Dauntless?. 

 

Jeep CJ-5 Renegade II 1971
Jeep CJ-5 Renegade II 1971

Dłuższe silniki wymusiły wydłużenia komory silnika, co na zewnątrz uwidoczniło się dłuższą maską ? optymalną dla wielbicieli marki. Powiększono tym samym rozstaw osi do 84”. Modernizacji uległ też układ przeniesienia napędu, w ofercie pojawiły się nowe skrzynie biegów: trzybiegowa T-14 oraz opcjonalnie czterobiegowa T18, konfigurowane z silnikami rzędowymi; i T-15 dla modeli z silnikiem V8. Wprowadzono też nową skrzynię rozdzielczą Dana 20 oraz nowe mosty ? przedni Dana 30 i tylny Dana 44. Standardem stały się koła 15?, piórowe resory, przekładnia kierownicza typu śruba-nakrętka, z kulkami obiegowymi oraz z opcją hydraulicznego wspomagania. Zbiornik paliwa został przeniesiony pod podłogę bagażnika, a wlew paliwa przeniesiono pod prawą lampę tylną. Pozostawiono przetłoczenia blach na boku pojazdu imitujące wlew paliwa. Na stałe w opcji pojawił się też hardtop. 

Kolejne zmiany przyszły w latach 1975-77, po równoległym wprowadzeniu do produkcji modelu CJ-7. Dotyczyły one głównie układu napędowego, modyfikacji uległa rama, tylny most AMC 20 stał się standardem, podobnie jak i trzybiegowa skrzynia T-150. Z przodu pojawiły się hamulce tarczowe (dostępne w opcji). Rok 1978 dla Jeepa CJ-5 był najlepszych w historii pod względem sprzedaży, jak podają statystyki ogółem bramy fabryk opuszczało 600 sztuk modeli Jeepa dziennie.

 

Modele specjalne

W latach siedemdziesiątych powstało wiele modeli specjalnych. Pierwszy pojawił się już w roku 1970 – Renegade ( na podstawie modelu Limited Edition 462) oraz Renegade II w roku 1971. Modele te bazowały jeszcze na silniku V6 Dauntless i były wyposażone w pałąk bezpieczeństwa, aluminiowe felgi, LSD tylnego mostu i wiele chromowanych elementów. Nabywców znalazło 600 sztuk pojazdu. W kolejnych latach Renegade otrzymał silnik V8 304, LSD tylnego mostu. Jego produkcja zakończyła się  w 1983 roku. 

Jeep CJ-5
Jeep CJ-5 1973

Inny ważny model to Super Jeep z silnikiem 4,2 l z roku 1973, w którym po raz pierwszy pojawiły się gumowe poszerzenia błotników. W nadkolach znalazły miejsce koła dużych rozmiarów. Do historii przeszedł też Golden Eagle, produkowany w latach 1976-1983 i oferowany jako najbardziej luksusowy model CJ5. Orzeł był oferowany z silnikiem 5,0l V8, hamulcami tarczowymi i sportowymi fotelami. Na dwudziestopięciolecie CJ5, przygotowano wersję ?Silver Anniversary?. Na bazie CJ-5 produkowano też CJ-6 jako wydłużoną wersję, DJ ?Dispatcher? – pojazd użytkowy, Jeepstera model typowo osobowy oraz kilka innych modeli.

Jeep CJ5 Renegade 1980
Jeep CJ-5 Renegade 1980
Jeep CJ5 Renegade 1980
Jeep CJ-5 Renegade 1980

Wygaszanie produkcji 

Początek lat osiemdziesiątych to powolny koniec produkcji tego modelu. Zadecydowały względy ekologiczne i finansowe, klienci przesiadali się na CJ-7 lub znacznie bardziej luksusowego Cherokeego czy Wagoneera. Już w 1978 obniżono moc silnika V8, ze 150 KM do 130, a w roku 1980 pojawił się jeszcze słabszy 125 KM. W 1979 zakończono produkcję modelu z silnikiem 3,8 l. Ostatnie lata CJ-5 to standardowy silnik  Pontiaca – GM 151 o pojemności 2 475 cm3 i mocy 82 KM, konfigurowany z  czterobiegowymi skrzyniami SR-4 i T-4, oraz rzędowy sześciocylindrowy 4,2 l z czterobiegową T-176 firmy Tremec. Do tego wprowadzono Reduktor Dana 300, skądinąd bardzo udane rozwiązanie. Wreszcie w roku 1983, po prawie trzydziestu latach, zakończono produkcję CJ-5 z wynikiem 603 303 sztuki.

Autor: Grzegorz Surowiec, Zdjęcia: autor, Jeep

 

Modele specjalne 

    1961-1963 Tuxedo Park I,II,III 
    1965-1968  Tuxedo Park Mark IV
    1969  Limited Editin 462
    1970 Renegade
    1971 Renegade II
    1972-1983 Renegade V8
    1973 Super Jeep
    1977-1983 Golden Eagle
    1979 Silver Anniversary 

Jeep CJ-5 – silniki

134 „Hurricane” – (1954-1971) 4-cyl., benzynowy, 2199 cm3, 72 KM

192 Perkins – (1961-1969) 4-cyl., diesel, OHV, 3150 cm3, 62 KM

225 V6 „Dauntless” (1966-1971) – 6-cyl., benzynowy, OHV, 3680 cm3, 160 KM

232 AMC – (1972-1979) 6-cyl., benzynowy, OHV, 3800 cm3, 100 KM

258 AMC – (1972-1983) 6-cyl., benzynowy, OHV, 4230 cm3, OHV, 110-115 KM

304 V8 AMC – (1972-1980) 8-cyl., benzynowy, OHV, 4980 cm3, 125-150 KM

151 GM Iron Duke- (1980-1983) 4-cyl., benzynowy, OHV, 2475 cm3, 82 KM

Jeep CJ5 i pochodne – produkcja:

CJ4, CJ4M – bd

CJ5 (1954-1983) – 603303 szt.

CJ6 (1955-1981) – 50172 szt.

DJ5 i DJ5 „Dispatcher” (1965-1982) – bd

MD M38 A1 (1952-1958 (71)) 101488 szt. (+18543 szt.)

MDA M170 (1954-64) ok. 6500 szt.

CJ5 ?Mechanical Mule? – 4618 szt.

Jeepster C101/C104 Commando (1966-1973) – 77573 szt.

M 606 A2/A3 (1968-1972) – bd

 

Jeep CJ-2A

Jeep CJ-2A

Narodziny legendy
Jak pamiętamy z początków historii Willysa kontrakt na dostarczenie pojazdów dla wojska amerykańskiego został zlecony trzem firmom. Do czasu zakończeniu II wojny światowej Willys-Overland wyprodukował 362 841 pojazdów, podczas gdy Ford zbudował ich 281 448. Natomiast mały producent i pomysłodawca projektu, firma Bantam, odpowiedzialna za prace projektowe, z uwagi na niewielkie możliwości produkcyjne otrzymała zlecenie jedynie na 2 643 egzemplarzy.  (W późniejszym czasie Bantam na osłodę dostał również kontrakt na małe przyczepy do Willysów.)

Przymiarki

Wraz z każdym dniem wojny i spektakularnymi zwycięstwami aliantów Jeep stawał się legendą. Ówczesny prezes i akcjonariusz firmy Willys-Overland ? Ward Canaday ? szybko ten fakt zauważył i na jego zlecenie IB Hazelton wykonał serię 24 obrazków (dziś pewnie powiedzielibyśmy wizualizacji). Rysunki reklamowe przedstawiały Willysa używanego zarówno na polu walki, jak i w rolnictwie oraz budownictwie.

Reklama Jeepa z epoki
Reklama Jeepa z 1946 roku

Willys szybko został zmuszony do zrezygnowania z tej reklamy, ale ziarno zostało zasiane. Do wzrostu popularności wśród społeczeństwa przyczyniła się równie ?darmowa? reklama w postaci zdjęć pochodzących z różnych części świata i pokazujących pracę nad odbudową wojennych zniszczeń w asyście używanego wtedy Willysa MB.

Opisując pierwsze lata historii amerykańskiej marki, powinniśmy trzymać się ścisłych faktów. Oficjalnie nazwa Jeep została wprowadzona i zarejestrowana dopiero na początku lat pięćdziesiątych, jednak idąc za przyjętą i potocznie używaną nomenklaturą, przy opisywaniu tej marki przyjmujemy nazwę Jeep dla określenia pierwszych modeli Willysa.

Faza projektu

Równocześnie historycy marki odnotowują fakt spotkania w grudniu 1943 roku George W. Rittera, wiceprezesa Willys-Overland, z wpływowym kongresmenem z Alabamy, Carterem Manasco, przewodniczącym komisji zajmującej się kwestiami powojennego planów rozwoju. Podczas kolejnych spotkań wypracowano szereg koniecznych modyfikacji. Poruszono też problem budowy sieci dealerskiej, szkolenia pracowników i produkcji części zamiennych. Konieczne dla cywilnego modelu Willysa modyfikacje określone przez komitet Manasco były następujące: wyposażenie pojazdu w dodatkowy odbiór mocy (w celu napędzenia pasowego urządzeń zewnętrznych), zastosowanie wydajniejszych przełożeń biegów (celem uzyskania wyższego momentu przy niskich biegach i większych prędkości przy wyższych biegach), użycie trwalszego sprzęgła, mogącego przenieść wyższy moment obrotowy. Ponadto określono potrzebę zastosowanie wydajniejszego chłodzenia silnika.

Koncepcje

Zanim CJ-2A trafił do seryjnej produkcji, powstało kilka prototypów i egzemplarzy przedprodukcyjnych. Pierwsze z nich, o oznaczeniach TS-1 i TS-2, wyprodukowano już na początku 1944 roku, jednak w tym przypadku trudno o dokładne informacje. W maju 1944 pojawił się natomiast CJ-1. Niestety żaden z wyprodukowanych egzemplarzy nie przetrwał. Nie zachowała się też dokumentacja. Wiadomo natomiast o 45 ? prawie finalnych ? modelach CJ-2, znanych pod roboczą nazwą AgriJeeps. Modele te niczym nie różniły się od wersji produkcyjnych i celem testów zostały oddane na farmy. Wiadomo jedynie, że 10 z nich przetrwało i zostało odrestaurowane.

CJ-2A

Pierwszy cywilny Willys zjechał z taśmy produkcyjnej fabryki Willys-Overlanda umiejscowionej w Toledo w stanie Ohio 17 lipca 1945 roku. W kolejnych dniach ? jak podają kroniki ? miała miejsce prezentacja dla mediów, którą poprowadził wiceprezes zarządu ? Charles Sorensen. Wydarzenie odbyło się na jego nowym, 2000-akrowym rancho w Hudson w stanie Michigan. Sorensen zachwalał uniwersalność nowego Jeepa i możliwość wykorzystania go podczas prac na farmie oraz jako pojazdu dla leśników i straży. Nie zapomniał także o roli holownika. Z końcem lipca 1945 roku rząd zakończył podpisany z Fordem kontrakt. 28 lipca w opiniotwórczym The New York Times ukazał się obszerny artykuł zachwalający nowego CJ-a i jego rolę w powojennej Ameryce.

Willys Jeep CJ-2A
Willys Jeep CJ-2A

Różnice

Militarnego Willysa MB od modelu cywilnego CJ-2A (Civilian Jeep) wyróżniały większe, siedmiocalowe reflektory, które zastąpiły te sześciocalowe. Tylne koło zapasowe zostało przeniesione na prawą, tylną część pojazdu, a burta otrzymała otwieraną klapę. Wlew paliwa spod siedzenia powędrował na lewą stronę burty. Na bokach pokrywy silnika i podszybia wytłoczono napisy Willys. Nieznacznie zmodyfikowano i wzmocniona też ramę pojazdu, zachowano przy tym 80-calowy rozstaw osi. Zgodnie z zaleceniami komisji wprowadzono zmiany w obrębie układu napędowego. Silnik L-head Barney Roos o pojemności 2,2 l Go Devil nie został poddany większym modyfikacjom. Nadal dysponował mocą 60 KM, ale zmianie uległ rozrząd ? w cywilnych modelach wałek rozrządu był napędzany kołami zębatymi a nie łańcuchem. W CJ-2A pojawiła się również nowa skrzynia biegów ? Warner Gear T84J został zastąpiony modelem T90a. Nadal było to rozwiązanie trzybiegowe, lecz dysponujące innymi przełożeniami. Zmieniła się też skrzynia rozdzielcza ? nowa otrzymała inne przełożenie zredukowane. Kolejną nowością była wydajniejsza prądnica. W opcji znalazła się przystawka mocy PTO (Power Take-Off), zapewniająca napęd i możliwość podłączenia urządzeń zewnętrznych. Producent zapewniał o jej ciągłej, bezpiecznej pracy przez 10 godzin. Do poprawy komfortu przyczyniły się bardziej miękkie resory, a także nowe, wygodniejsze fotele.

Jeep CJ-2A miękkie siedzenia
Jeep CJ-2A miękkie siedzenia
Jeep CJ-2A tablica wskaźników
Jeep CJ-2A tablica wskaźników
Jeep CJ-2A sterowanie napędem
Jeep CJ-2A sterowanie napędem
Jeep CJ-2A
Jeep CJ-2A

Pierwsze egzemplarze (do połowy 1946 roku) opuszczały fabrykę tylko w dwóch kolorach: zielonym z żółtymi felgami lub kremowym z felgami czerwonymi. W kolejnych latach dodano inne odcienie. W 1948 roku nastąpiła zmiana ? w ofercie znalazły się tylko cztery barwy: czarna, niebieska, żółta i czerwona. W zależności od koloru nadwozia malowanie uzupełniały stalowe felgi w kontrastujących barwach. Opcjonalnie można było zamontować podnośnik hydrauliczny lub wałek odbioru mocy z przystawką napędu pasowego z regulacją prędkości obrotowej w zakresie 1000-2600 obr/min (ze stopniowaniem co 200).

Próbka możliwości CJ-ta
Próbka możliwości CJ-ta

W 1945 roku wersja cywilna Willysa kosztowała 1 090 dolarów. Do tej kwoty doliczany był podatek federalny w wysokości 46,53 dolarów. Samochód produkowano w latach 1945-49. W tym czasie bramy fabryki opuściło 214 292 egzemplarzy. Pod koniec produkcji cena bazowa wynosiła 1 270 dolarów, co w stosunku do początkowej ceny 1 050 dolarów było znacznym wzrostem. Klientów to jednak nie zrażało, a cywilna wersja Willysa okazała się pełnym sukcesem. Ten Jeep był bowiem pierwszym, uniwersalnym pojazdem mogącym połączyć funkcje auta pasażerskiego, ciągnika rolniczego, lekkiej ciężarówki i niezależnej jednostki napędowej dla innych urządzeń.

Siedem szczelin
Jak nie trudno zauważyć na zdjęciach wojennych, atrapa chłodnicy militarnego Willysa MB posiadała dziewięć szczelin. Jest to dosyć ważne, gdyż to właśnie siemioszczelinowy grill wraz z okrągłymi światłami po bokach, które pojawiły się wraz z nowym modelem CJ-2A, jest znakiem rozpoznawczym marki Jeep. Obecnie wszystkie oferowane modele amerykańskiego producenta posiadają charakterystyczną atrapę z wybijającym się elementem, jakim są owe, legendarne już, szczeliny.

CJ-3A

Na fali sukcesu, już pod koniec 1948 roku, do sprzedaży wszedł Jeep CJ-3A. W rzeczywistości różnice pomiędzy nowym pojazdem a poprzednikiem były niewielkie ? cechą rozpoznawalną wariantu CJ-3A była wyżej zamontowana, jednoczęściowa szyba czołowa oraz wyższe podszybie z klapami nawiewowymi. Fotele zostały na nowo rozmieszczone, a pasażerowie przednich siedzisk uzyskali więcej miejsca (kosztem osób zasiadających w drugim rzędzie).

Model CJ-3A z klapami nawiewu w podszybiu
Model CJ-3A z klapami nawiewu w podszybiu

Więcej zmian zaszło w obrębie układu napędowego. Wzmocniono bowiem obudowę skrzyni biegów i przeniesienia napędu, a a tylnej osi pojawił się nowy most Dana 44-2. Model CJ-3A był dostępny w fabrycznej wersji ze stalową nadbudową z dwoma bocznymi drzwiami. Od 1951 do 1953 roku dostępna była wersja Farm Jeep wyposażana w przystawkę odbioru mocy.
Przez cztery lata produkcji z fabryki Willysa wyjechało 131 843 Jeepów CJ-3A. Był to jednak czas załamania się koniunktury w rolnictwie, a ? jak wiadomo ? farmy stanowiły spory udział w statystykach sprzedaży. W 1949 roku odnotowano znaczny spadek ? z taśm fabryki zjechało jedynie 83 250 Willysów, wliczając w to również model CJ-2A, co w porównaniu do 1948 roku (136 648 egzemplarzy) dawało bardzo słaby wynik.

Wymiary Jeep CJ-2A i CJ-3A
Wymiary Jeep CJ-2A i CJ-3A

CJ-3B

Początek lat pięćdziesiątych zastał firmę Willys z samochodem drugowojennym w ofercie. Klienci oczekiwali jednak czegoś więcej. Na przełomie 1949 i 1950 roku prowadzono intensywne prace projektowe. To właśnie z tego okresu pochodzą zdjęcia modeli o oznaczeniu X-98 i 205.
Na początku 1953 roku do sprzedaży wprowadzono Jeepa CJ-3B, pod maską którego znalazł się nowy silnik (właściwie była to zmodernizowana jednostka). Motor o pojemności 2,2 l został ochrzczony imieniem Hurricane. Silnik był wyposażony w mieszany rozrząd zaworów F-head i nadal bazował na nieśmiertelnym poprzedniku Go-Devil, jednak jego moc wzrosła z 60 KM do 75 KM. Zwiększył się też maksymalny moment obrotowy.

Jeep Universal CJ-3B z silnikiem Hurricane
Jeep Universal CJ-3B z silnikiem Hurricane

Drugą korzystną zmianą była nowa skrzynia rozdzielcza oferująca większą żywotność i cichszą pracę. Mowa tu o Dana Spicer, czyli dwubiegowej skrzynce o przełożeniach 1,00 i 2,46. Skrzynia biegów nadal pozostała ta sama, czyli Warner T-90 (trzybiegowa przekładania o przełożeniach: 1-3,34; 2-1,55; 3-1,00;R-3,80). Na przedniej osi montowano sztywny most Dana 25, 27, 27A, a na tyle Dana 44. Stosowane przełożenie przekładni głównej wynosiło 4,27 lub ? opcjonalnie ? 5,38.
Zewnętrznie pojazd był łatwo rozpoznawalny. Cechował się bowiem wyższą maską silnika, co wynikało z faktu, że nowa nowa jednostka była po prostu wyższa. Co ciekawe model ten zachował rozstaw osi na poziomie 80 cali (tak jak poprzednicy) i tylko w takiej wersji był produkowany ? modele long stanowiły rozwinięcie licencji.
CJ-3B, pomimo wprowadzenia do sprzedaży modelu CJ-5, był oferowany aż do 1968 roku, a do klientów trafiło łącznie 155 494 egzemplarzy.

CJ-4

Opisując początki dziejów cywilnego Jeepa, trudno nie wspomnieć o brakującym ogniwie, czyli modelu CJ-4, będącym prototypem z 1950 roku. Bazę dla niego stanowił CJ-3A/3B, tylną część pojazdu zaczerpnięto z wariantu CJ-2A, a maskę z wersji CJ-5. Pojazd napędzany był oczywiście silnikiem Hurricane. Niedawno odkryte dokumenty wskazują, że w latach 1951-1952 prowadzono prace nad dłuższym modelem o rozstawie osi wynoszącym 100 cali ? CJ-4 miał być bowiem rozwinięciem i uzupełnieniem modelu CJ-3B.
Oznaczenie CJ-4 odnosi się także do pojazdu licencyjnego produkowanego w Indiach, gdzie oferowano wariant CJ-3B z powiększonym rozstawem osi (91 cali).

Pojazdy wojskowe

Pod koniec lat czterdziestych Willysy używane przez armię były już mocno wysłużone. Ten etap zbiegł się również ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na pojazdy dla służb cywilnych. Wolne linie produkcyjne zostały przestawione na produkcję dla wojska, co niewątpliwie nieznacznie podreperowało finanse firmy. Willys MB został zamieniony na model MC z wojskowym oznaczeniem M38. Zasadniczo była to przystosowana do większych wymagań wersja cywilnego CJ-3A. Zewnętrznie pojazd niczym się nie wyróżniał. Zastosowano jedynie solidniejsze elementy nadwozia i inne malowanie. Ponadto w modelu zainstalowano wodoodporną, 24-woltową instalację elektryczną, która zajęła miejsce tej 6-woltowej. Silnik pojazdu został uszczelniony. Zastosowano zewnętrzny, wyżej umiejscowiony pobór powietrza oraz wyprowadzono odpowietrzenie poszczególnych podzespołów, co zwiększyło możliwości techniczne i bezawaryjne działanie podczas pokonywania brodów.
W ofercie producenta figurował również model CJ-V35. Dostępna była jednak tylko krótka seria, obejmująca jedynie 1 000 egzemplarzy wyprodukowanych wiosną 1950 roku na potrzeby US Navy. W latach 1949-52 powstało około 60 000 takich pojazdów.

Miltarny M38
Miltarny M38

Kontynuacja

11 października 1954 roku CJ-5 został po raz pierwszy oficjalnie zaprezentowany. Nowy pojazd zatracił wygląd typowego Willysa, który wygrał wojnę i dzielnie wspomagał prace odbywające się po jej zakończeniu. Jednak to już osobna karta historii tej legendarnej marki, jaką jest Jeep.

Jeep CJ-2A z otwieraną tylną klapą i zapasem z boku
Jeep CJ-2A z otwieraną tylną klapą i zapasem z boku

Autor: Grzegorz Surowiec, zdjęcia: producent, archiwum