Kategoria: wpis

Opony to najdroższe elementy eksploatacyjne pojazdu. Wymieniane ? w zależności od sposobu użytkowania ? co kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy kilometrów stanowią o naszym bezpieczeństwie, dlatego muszą być w staranny sposób dobrane. A w tym pomogą oznaczenia, które się na ich znajdują.     

1. Nazwa handlowa 

Największy napis na oponie to oczywiście jej nazwa (w ogumieniu sportowym lub terenowym   napis ten często pokryty jest białą farbą ? oznaczenie BLT). Wbrew pozorom nie jest ona jedynie  zabiegiem marketingowym, gdyż w ostatnich latach doszło do konsolidacji marek i podziału na opony premium, średniej klasy i low budget. Nazwa jest więc pierwszym, ważnym wskaźnikiem stanowiącym o jakości i cenie opony. 

2. Rozmiar 

Na oponach zawsze znajduje się ich rozmiar. Powinniśmy jednak pamiętać, że jest to znak produktowy, który ? w zależności od producenta ? może nieznacznie odbiegać od realnego rozmiaru. Najczęściej spotkamy oznaczenia metryczne, np. 245/65 R17, lub ? co często zdarza się w przypadku dużych opon terenowych ? calowe, np. 33×12,5 R15. W metrycznych pierwsze cyfry odnoszą się do szerokości opony wyrażonej w milimetrach, kolejne określają jej profil (procent z szerokości opony). Oznaczenie 245/65 sygnalizuje, że szerokość opony to 245 mm, a wysokość profilu 245×0,65, czyli około 160 mm. Gdy w oznaczeniu nie występuje rozmiar profilu, przyjmuje się wartość 82. Kolejne dwie cyfry występujące po literze R, np. R15, są średnicą osadzenia wyrażoną w calach, czyli średnicą felgi, na jaką ma trafić opona. Troszkę inaczej sytuacja wygląda w przypadku oznaczeń calowych. Pierwsze cyfry określają średnicę opony wyrażoną w calach oraz jej szerokość (po znaku x). Cyfra występująca po literze R to ? podobnie jak w metrycznej rozmiarówce ? średnica odsadzenia. Warto wiedzieć, że litera R to skrót od radialna. Niezmiernie rzadko zdarza się, że zamiast litery R pojawia się ?-?, co oznacza oponę diagonalną. 

3. Konstrukcja wewnętrzna

Opony oferowane w regularnej sprzedaży to radialne rozwiązania układu warstw wzmocnienia. W szczególnych przypadkach możemy spotkać gumy diagonalne. We wzmocnionych oponach terenowych producenci określają dodatkowo ilość warstw oraz materiał osnowy i opasania (np. sidewall pilies 3 polyester).

4. Indeks prędkości

Indeks prędkości umownie określany jest skrótem SI (speed index) i wyrażany kolejnymi literami alfabetu (od A1 do Y). Na oponach z bieżnikiem typu MT najczęściej znajduje się litera Q (160 km/h), a na ogumieniu szosowym litera H (210 km/h) lub V (240 km/h). Zaleca się, aby indeks prędkości był wyższy o 5-10% niż maksymalna prędkość rozwijana przez samochód ? nawet gdy jest to prędkość chwilowa. Oczywiście dopuszczalne jest stosowanie opon o niższym indeksie niż zaleca to producent pojazdu. Obecnie nie regulują tego żadne przepisy, należy jednak pamiętać o dostosowaniu odpowiedniej prędkości.   

Tabela 

Indeksy prędkości i oznaczenia opon samochodowych

Oznaczenie SI B C D E F G J K L M N P Q R S T H V    W    Y

Prędkość [km/h] 50 60 65 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 210 240  270  300

5. Ilość warstw nośnych

Na oponach amerykańskich lub tych przeznaczonych do pojazdów specjalnych możemy zauważyć oznaczenia informujące o warstwach uzbrojenia ? dotyczy to głównie opon diagonalnych stosowanych podczas rajdów i sporadycznie radialnych. Najczęściej spotykamy amerykańskie oznaczenia: LR (Load Range), SL (Standard Load) lub XL (Xtra Load). Natomiast na oponach europejskich pojawia się określenie PR (Ply Rating), informujące o liczbie warstw kordu karkasu. 

Porównanie oznaczeń Ply Rating i Load Range (wg amerykańskich norm TRA)

Load Range A B C D E

Ply Rating (PR) 2 4 6 8 10

6. Indeks nośności

Indeks nośności zwykle podawany jest razem z indeksem prędkości, np. 105T, i określany kolejnymi liczbami. Dla SUV-ów i aut użytkowych istotne będą wartości powyżej liczby 90, do której przyporządkowana jest nośność 600 kg i wzwyż. Należy zwrócić uwagę, że indeks nośności ? z angielskiego LI (Load Index) ? określa nośność nominalną opony i zależy od ciśnienia nominalnego powietrza, co jest podporządkowane wielkości, rozmiarowi i budowie opony.   

Tabela

Indeksy nośności i odpowiadające im wartości 

LI Nośność [kg]

90 600

91 615

92 630

93 650

94 670

95 690

96 710

97 730

98 750

99 775

100 800

101 825

102 850

103 875

104 900

105 925

106 950

107 975

108 1000

109 1030

110 1060

111 1090

112 1120

113 1150

114 1180

115 1215

116 1250

117 1285

118 1320

119 1360

120 1400

121 1450

122 1500

123 1550

124 1600

125 1650

126 1700

126 1750

128 1800

129 1850

130 1900

7. Nośność i ciśnienie

Należy pamiętać, że nośność maksymalna jest uzależniona od ciśnienia. Każda opona ma określoną  nominalną nośność dla określonego ciśnienia. Na oponach często podane są informacje dla pojedynczego lub podwójnego wykorzystania, np. w przypadku większych pickupów, które na tylnej osi mają po dwie opony na stronę (popularnie zwane bliźniakami). Parametr ten jest przedstawiany opisowo przy użyciu zdublowanych wartości wyrażonych w jednostkach europejskich i amerykańskich, np. Max load single 1 450 kg (3 195 lbs) dla 550 kPa (80 PSI) czy Max load dual 1 320 kg (2 910 lbs) dla 550 kPa (80 PSI).

8. Opony do pojazdów użytkowych

Na oponach znajdują się oznaczenia wskazujące, do jakiego pojazdu są one przeznaczone. Skrót LT (Light Truck), występujący przed rozmiarem, wskazuje, że mamy do czynienia z ogumieniem przeznaczonym do pickupów i lekkich pojazdów dostawczych. Natomiast oznaczenie RF (reinforced) informuje nas, że opona jest ponadstandardowo wzmocniona (oznaczenie nie jest tożsame z literą C ? commercial ? która określa ogumienie o wzmocnionej nośności). Na rynku można spotkać też opony przeznaczone dla zawodników (For Competition).

9. Kierunek toczenia 

Na oponach kierunkowych znajduje się napis Rotation i strzałka określająca kierunek toczenia. Na ogumieniu niesymetrycznym znajdziemy natomiast napisy Inside (wewnątrz) lub Outside (zewnątrz) oraz Right lub Left ? określają one sposób montażu ogumienia. 

10. Opony dętkowe i bezdętkowe

Obecnie na rynku najczęściej spotkamy opony bezdętkowe. Są one oznaczane napisem TUBELESS lub TL. Bardzo rzadko możemy trafić na ogumienie dętkowe (to oznaczone jest wyrażeniem TUBED TYPE lub skrótem TT). Przypominamy: zawsze należy stosować felgi odpowiednie dla danych opon. 

11. Kod homologacji wg ECE

Każda opona użytkowana na terenie UE musi posiadać stosowną homologację potwierdzającą dopuszczenie do ruchu. Oznaczenie o tym informujące składa się z litery E lub e wpisanej w  koło lub kwadrat. Tuż obok znajdują się cyfry określające kraj homologacji, np.e2 to Francja, oraz  numer identyfikacyjny homologacji (ciąg cyfr). O dopuszczeniu do ruchu na terenie Stanów Zjednoczonych informuje napis DOT (Department Of Transport), za którym znajduje się zakodowany symbol fabryki. 

12. Data produkcji

Datę produkcji określają trzy lub cztery cyfry: dwie pierwsze informują, w którym tygodniu opona została wyprodukowana, kolejna cyfra oraz trójkąt określają rok z lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia, a dwie kolejne wskazują na rok produkcji z obecnego stulecia, np. 339> to 33 tydzień 1999 roku, natomiast 1209 to 12 tydzień 2009 roku.  

13. Zużycie bieżnika TWI 

Minimalna głębokość bieżnika to 1,6 mm (miejsce pomiaru powinno być dokładnie określone). Do oznaczenia tego parametru producenci powszechnie stosują symbol TWI (Tread Wear Index). 

14. Pora roku 

Producenci nie stosują jednolitych oznaczeń określających, jaką porą roku dana opona może być użytkowana. Na ogumieniu całorocznym zwykle znajduje się napis All Weather lub All Season, natomiast na zimowych pojawia się symbol M+S lub M&S (Mud ? błoto, Snow ? śnieg). Opony zimowe mogą być też oznaczone symbolem śnieżynki wpisanej w kontur trzech górskich szczytów.

15. Inne oznaczenia

Przy indeksie Treadwear (trwałość) często pojawiają się oznaczenia określające wyrażoną w procentach odporność zużycia bieżnika, co porównywane jest do normatywnego wskaźnika. Tym samym opony zimowe posiadają wskaźnik 100-200, natomiast szosowe nawet 500. Zwykle opony terenowe MT lub AT posiadają wskaźnik 200-300.   

Traction to parametr mówiący o przyczepności opony, określony literami A, B lub C (A oznacza najlepszą przyczepność). Parametr ten jest wyznaczany w trakcie prób hamowania na mokrej nawierzchni. 

Temperature ? jak sama nazwa wskazuje ? określa dopuszczalną temperaturę pracy opony. Wskaźnik wyrażony jest literami A, B i C. Według normy amerykańskiej opona może rozgrzewać się tylko do wyznaczonej temperatury. Badania muszą odbywać się na stałym stanowisku testowym. Każda opona musi spełniać wymogi minimalne określone dla oznaczenia C.   

Przelicznik jednostek

1 [Lbs] = 0,4536 [kg] (1 [kg]=2,205 [Lbs])

1 [inch]= 2,54 [cm]

1 [PSI]= 1 [Lbs/1 inch²]

1 [PSI]= 0,0689 [bar] (1 [bar] = 14,58 [PSI])

1 [Atm] (atmosfera fizyczna) = 1,01325 [bar]

1 [atm] (atmosfera techniczna) = 0,980665 [bar]

1 [atm] = 1 [kG/cm²]

Autor Grzegorz Surowiec